De Marke Rekken beheert een ruim 24 hectare groot gebied langs de oevers van de Berkel tussen de grens bij Oldenkotte en de stuw bij Rekken. Het beheer is met ingang van 2023 in handen van een groep Rekkenaren die zich hebben verenigd in de stichting Marke Rekken.
De naam 'Marke Rekken' is niet nieuw. In stukken uit 1316 komt de naam 'Marka van Rekene' al voor. Destijds was een marke een organisatievorm van een aantal vrije boeren, die gezamenlijk onontgonnen zgn. 'woeste gronden' beheerden en gebruikten. Rond 1848 kwam er een einde aan de marke. De Marke Rekken is nu, ruim 900 jaar na de eerste vermelding, een stichting die met vrijwilligers het beheer van de waterschapsgronden langs de Berkel bij Rekken op zich neemt. In navolging van Eibergen (Marke Mallem, sinds 2010) en Lochem (Marke Lochem, sinds 2019) heeft ook Rekken nu weer een eigen marke.
Het bestuur van de Marke Rekken kan zich goed vinden in de woorden van de collega-bestuurders van Marke Mallem: 'Het is vrijwel altijd een overheid die het voortouw neemt als een landschap opnieuw wordt ingericht. De middeleeuwse marke levert inspiratie voor een andere manier van werken: van onderaf in plaats van bovenaf. Op die manier ontstaan beter gedragen en creatievere initiatieven'.
De Marke Rekken rich zich op een beheer om natuur- en landschapswaarden en biodiversiteit te behouden en waar mogelijk te versterken. Daarbij proberen we zoveel mogelijk rekening te houden met belangen en ideeën vanuit recreatie en toerisme, cultuurhistorie, (natuur)educatie, omliggende grondeigenaren en Waterschap Rijn & IJssel.
In de bloemrijke oevers staat veel kattenstaart, waar de 'kattenstaartdikpoot' (een wilde bijensoort; inzet) haar nectar zoekt en 's avonds in kleine groepjes in de bloemen overnacht.
Veel van het werk in de Marke Rekken wordt gedaan door en met vrijwilligers: het bestuur bestaat uit
vrijwilligers en in de wintermaanden zorgt een vrijwilligersploeg voor snoeiwerk. Voor grotere klussen worden
loonwerkers ingehuurd. Alles met als doel om zoveel mogelijk soorten planten en dieren een plekje te geven.
Lijkt het je leuk om een keertje mee te helpen? Je bent van harte welkom! Stuur dan even een email naar:
info@markerekken.nl
Vrijwilligers kappen een deel van de spontane bosopslag langs de Berkeloever. Andere delen blijven juist staan, bijvoorbeeld voor de ijsvogel, die vanuit een overhangende tak op kleine visjes kan blijven jagen.
Wandelaars en fietsers zijn van harte welkom in het gebied. Natuurlijk wel op wegen en paden en binnen de rasters altijd met een aangelijnde hond! De gronden worden namelijk jaarrond begraasd door schapen en paarden. Ook kan het terrein worden verkend vanuit de kano en mag er op een beperkt aantal plaatsen gevist worden.
Het beheergebied omvat de gronden van Waterschap Rijn & IJssel aan weerszijden van de Berkel tussen de stuw in Rekken en de Duitse grens bij Oldenkott. Het terrein bestaat uit structuur- en bloemrijke graslanden, ruigten, bospercelen en overal langs de oevers komt spontane opslag op van wilgen en elzen. Met het waterschap zijn afspraken gemaakt en streefbeelden opgesteld, die zijn vastgelegd in het beheer- en onderhoudsplan. Op basis van dit plan krijgt de marke jaarlijks een financiële vergoeding voor het beheer. De marke beheert daarbij het 'droge deel', het waterschap het 'natte deel'.
Het gebied heeft hoge natuurwaarden. Zo broedt er de ijsvogel en andere bijzondere watervogels als de fuut, dodaars en krakeend. Regelmatig wordt de rode wouw gezien en in de vogeltrektijd ook zeldzame soorten als zwarte wouw en visarend. Bijzonder is ook de aanwezigheid van de beekrombout, een vrij zeldzame libel die houdt van zuurstofrijk, stromend water. Vogels, vleermuizen, bijen en nachtvlinders worden jaarlijks in kaart gebracht. Zo zijn er inmiddels 177 soorten nachtvlinders waargenomen. Met de inventarisaties kunnen we volgen wat de effecten zijn van ons beheer.
In de omgeving van het ijsbaantje trof Gerard Lubbers, onze voorzitter én huisecoloog, afgelopen weekend deze rupsen - ter grootte van een pink! - aan. Ze zijn van de dagvlinder de grote vos. Tot 15 jaar geleden een in Nederland uitgestorven soort, maar inmiddels best algemeen voorkomend, dankzij het herstel van de broodnodige natuurwaarden. Of de soort zich hier structureel gaat voortplanten, is lastig vast te stellen, maar deze vondst maakt duidelijk dat de rups/vlinder zich binnen onze marke in ieder geval thuisvoelt!
Dagvlinder de grote vos
Over het algemeen zijn de vrijwilligers van de Marke Rekken eens per maand op een zaterdagmiddag aan het werk op de noordoever van de Berkel. Gisteren, zaterdag 17 februari, was een uitzondering. De 8 volwassenen en 3 kinderen die zich hadden aangemeld om mee te werken, mochten op de zuidelijke oever de handen uit de mouwen steken. Het is de hele winter al lastig om mooie plekken te vinden waar gekapt en gesnoeid kan worden zonder natte voeten te krijgen. In de zuidelijke bosrand nabij het pontje kon dat gelukkig wel. De jeugd maakte zich hier bijzonder nuttig door zwerfafval op te ruimen, dat door het hoge water was achtergelaten. De volwassenen hebben oude hazelaars afgezaagd om jonge exemplaren meer kans te geven en meer licht in de bosrand toe te laten. Stichtingsvoorzitter Gerard Lubbers: "Hierdoor ontstaat er straks meer variatie in leeftijd, hoogte en structuur van de beplanting. Gevolg daarvan: meer soorten en een grotere biodiversiteit." Lubbers blikt met grote tevredenheid terug op de afgelopen maanden: "We konden door het hoge water weliswaar regelmatig niet terecht op de plekken die we in gedachten hadden, maar daardoor moesten we creatief zijn en klussen oppakken die anders waren blijven liggen. Ook wel weer mooi." De voorzitter bedankt alle vrijwilligers voor hun inzet elke derde zaterdag van de maand, de afgelopen vijf maanden: "Dit was onze laatste actiemiddag van dit seizoen. In oktober gaan we weer met frisse moed verder. Hopelijk zie ik dan iedereen weer terug. Nieuwe mensen zijn overigens van harte welkom. Ze kunnen zich melden via een bericht op onze Facebookpagina."
De vrijwilligers kunnen terugkijken op een goede middag
In het blauw omcirkelde vlak zie je het bos dat zaterdagmiddag is uitgedund.
Gisteren met 7 volwassenen en 2 kinderen bezig geweest met het snoeien van wilgen bij het pontje langs de Berkel. We hebben een deel van de wilgen gespaard, ondermeer als uitkijkpost voor vissende ijsvogels. Later deze maand worden met een minikraantje nog wilgen verwijderd, die in de Berkel groeien.
Vrijwilligers Kerensa (links) en Mirjam in actie
De situatie voor het snoeiwerk
De situatie na het snoeiwerk
Dertien vrijwilligers hebben zaterdag 25 november een hoger gelegen stuk bos in de Marke Rekken ontdaan van een groot aantal hazelaars en enkele zieke essen. Gerard Lubbers, voorzitter van de stichting Marke Rekken, legt uit waarom: "Om meer variatie in leeftijd en soorten te krijgen, hebben we vooral hazelaars teruggesnoeid. Daarvan stonden er hier veel exemplaren van dezelfde leeftijd. Het oogt daardoor erg monotoon en het is niet goed voor de biodiversiteit. Zogenoemde 'doorndragers' zoals meidoorn en sleedoorn hebben we juist gespaard. In de bosrand zijn zo inhammen gemaakt, waardoor er ook daar meer variatie ontstaat."
Het meeste hout is niet afgevoerd, maar werd in zogeheten 'takkenrillen' achtergelaten op de bosbodem. Ook dat is niet zonder reden gedaan, vertelt Gerard: "De takken hebben we op langgerekte hopen midden in het bos gelegd om meer nestgelegenheid voor vogels en schuilplekken voor reeën te creëren. Daarmee hebben die takkenrillen een belangrijke functie."
Tot slot is een aantal zieke essen, die leden aan essentaksterfte, gekapt. Daardoor dringt er meer licht het bos binnen. "Hier kunnen we later nieuwe bomen en struiken aanplanten of eerst eens kijken wat er spontaan gaat groeien."
Dat de vrijwilligers op deze tweede kapmiddag van het seizoen niet pal langs de Berkel te vinden waren, had te maken met de vele regen van de afgelopen weken: "Op de lager gelegen delen is het nu eenvoudigweg te nat om te kunnen werken."
Het meeste hout is niet afgevoerd, maar werd in zogeheten 'takkenrillen' achtergelaten op de bosbodem.
Dertien vrijwilligers staken op zaterdag 25 november de handen uit de mouwen.
Onze sterkste vrijwilliger Anna aan het werk onder aanvoering van Jimmy Kemink
De vrijwilligers die elke winter het stroomgebied van de Berkel tussen Rekken en Oldenkotte van te veel houtopslag ontdoen, beginnen meestal in november met de noodzakelijke snoeiwerkzaamheden. Op de derde zaterdag van de maand om precies te zijn. Ook de derde zaterdag van december, januari en februari staat bij deze natuurliefhebbers aangekruist op de kalender. Dit jaar begonnen ze echter al in oktober, omdat er extra veel werk moest gebeuren. Daarbij konden de vrijwilligers gebruik maken van handzaagjes, handschoenen en hesjes van Geelink IJzerwaren uit Haaksbergen. “Omdat we zo goed bezig zijn én fiks wat kochten, kregen we een mooie korting", aldus een bestuurslid.
Het gebied langs de Berkel is en blijft eigendom van Waterschap Rijn IJssel, maar met ingang van dit jaar mag de kersverse stichting Marke Rekken de oevers – grotendeels naar eigen inzicht – beheren. Een stuk of tien vrijwilligers zijn zaterdagmiddag 21 oktober begonnen met het snoeien van met name hazelaar in een circa honderd meter lange groenstrook naast het fietspad. Op die manier wordt voorkomen dat het komende jaar takken gevaarlijk over het pad gaan hangen én daarnaast wordt zo meer structuur in de beplanting aangebracht: meer variëteit door lichte en donkere plekken en daardoor een grotere biodiversiteit.
Ook goed voor die biodiversiteit: het gekapte hout is in de vorm van zogeheten ‘rillen’ achtergelaten in de houtwal. "Een maandje eerder beginnen betekent overigens wel dat er nog veel blad aan de takken zit. Vanaf november wordt de klus daarom een stuk lichter", aldus datzelfde bestuurslid.
De gloednieuwe hesjes, zaagjes en handschoenen worden uitgereikt aan de vrijwilligers.
Op bovenstaande datum maakten bestuursleden en overige vrijwilligers van de stichting Marke Rekken zich voor één keer niet al te druk over de opwarming van de aarde: het was weliswaar medio september, maar heerlijk weer voor een natuurwandeling en een barbecue op de oevers van de Berkel. Zo'n vijftien mensen genoten van het natuurschoon met begeleidend commentaar van voorzitter Gerard Lubbers. In het bijzonder vertelde hij over het onderzoek naar nachtvlinders, dat hij inmiddels al twee jaar hier uitvoert. Na de door Jimmy Kemink verzorgde barbecue, in de omgeving van het pontje, was er nog tijd om in de inmiddels ingevallen schemer naar vleermuizen te kijken en te luisteren met de warmtebeeldcamera.
Zo'n vijftien vrijwilligers genoten van de barbecue aan de oevers van de Berkel. Eigen foto.
Onder een aangenaam lentezonnetje vond vrijdag 14 april de feestelijke aftrap plaats van de stichting Marke Rekken. Met het vastschroeven van een bordje met het logo bij een van de toegangshekken droeg Karel Hesselink van het Waterschap Rijn en IJssel het beheer van de Berkeloevers tussen Rekken en Oldenkotte voor een periode van meerdere jaren over aan de stichting Marke Rekken. Een win-winsituatie voor beide partijen: het waterschap geeft hiermee invulling aan de beoogde samenwerking met betrokken vrijwilligers uit de directe omgeving, terwijl het stichtingsbestuur een lang gekoesterde wens in vervulling ziet gaan om het natuurgebied ook echt een ‘natuurlijk gebied’ te laten blijven. (Bron: Achterhoek Nieuws)
Bestuursvoorzitter Gerard Lubbers (rechts) schroeft samen met Karel Hesselink van het waterschap het bordje met het door Estelle Schokker (links) ontworpen logo vast. Tweede van links medebestuurslid Diane Kuenen. Foto: Peter Vorderman.
Het bestuur van de Marke Rekken bestaat uit:
Het bestuur wordt bijgestaan door Jimmy Kemink - beheer & onderhoud.